Οι βάσεις της ανθρώπινης επικοινωνίας

Οι βάσεις της ανθρώπινης επικοινωνίας

Ας αποδεχθούμε τον ακόλουθο ορισμό της επικοινωνίας: Κάθε επικοινωνία είναι ένα μήνυμα μεταξύ ενός πομπού και ενός δέκτη. Τα παιδιά και οι γονείς μπορούν και οι δύο να είναι πομποί (άτομα που θέλουν να εκφράσουν κάτι) ή δέκτες (άτομα που λαμβάνουν ένα μήνυμα).

• Δεν μπορείτε να μην επικοινωνείτε. Ακόμα και όταν παραμένουμε σιωπηλοί και αποφεύγουμε βλεμματική επαφή με τους άλλους, στέλνουμε ένα μήνυμα: «Άσε με ήσυχο, θέλω να μείνω μόνος μου!» Επιπλέον, τα μωρά και τα μικρά παιδιά μπορούν και θέλουν να επικοινωνήσουν μαζί μας! Το κάνουν με έναν μη λεκτικό τρόπο και έτσι είναι πιο δύσκολο για τους γονείς να τα καταλάβουν. Έτσι, τα μικρά παιδιά προσπαθούν να εκφράσουν τα συναισθήματα, τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους. Για να εξασφαλίσουμε μία επιτυχημένη επικοινωνιακή διαδικασία με τα παιδιά μας, είναι σημαντικό να προσπαθήσουμε να αποκωδικοποιήσουμε και να κατανοήσουμε τις μη λεκτικές επικοινωνιακές τους προσπάθειες.
• Υπάρχουν συμμετρικές και συμπληρωματικές επικοινωνιακές καταστάσεις. Συμμετρική σημαίνει μία επικοινωνία μεταξύ ίσων: φίλων, αδερφών ή συναδέλφων· η συμπληρωματική επικοινωνία βασίζεται σε άνισες σχέσεις, όπως μεταξύ των εκπαιδευτικών και των μαθητών, των εργοδοτών και των εργαζομένων, των γονέων και των παιδιών. Οι σχέσεις αυτές ορίζονται από δομές ισχύος. Δηλαδή ένα άτομο που βρίσκεται σε θέση ισχύος μπορεί να ασκήσει πίεση σε ένα άλλο λιγότερο ισχυρό. Φυσικά, είναι ευκολότερο να επικοινωνούμε από μία θέση ισχύος, όπως η θέση του γονιού, αλλά πρέπει να προσέξουμε να μην κάνουμε κατάχρηση αυτής της εξουσίας, αλλιώς η επικοινωνία θα αποφέρει πενιχρά αποτελέσματα και αρνητικές συνέπειες για τη σχέση μας μαζί τους. Τα παιδιά βρίσκονται σε λιγότερο ισχυρή θέση όταν επικοινωνούν με τους γονείς τους και δεν μπορούν να το αποφύγουν.
• Τα σημεία στίξης στην επικοινωνία: Ο πομπός και ο δέκτης δομούν διαφορετικά τη ροή της επικοινωνίας και έτσι ερμηνεύουν τη συμπεριφορά τους κατά την επικοινωνιακή διαδικασία ως απλά μια αντίδραση στην συμπεριφορά του άλλου (ο κάθε ένας πιστεύει ότι ο άλλος είναι η αιτία μιας συγκεκριμένης συμπεριφοράς). Για να κάνουμε προσωρινή παύση ή να διακόψουμε εντελώς μία επικοινωνία σημαίνει να ερμηνεύσουμε μία συνεχή αλληλουχία γεγονότων χαρακτηρίζοντας ως δράση ένα γεγονός και ως αντίδραση το επακόλουθο (αν συμβεί κάτι, πάντα θα συμβεί κάτι άλλο).