Μάθημα 3: Νομοθετείς

Living Democracy » Textbooks » Μάθημα 3: Νομοθετείς

Τι κάνεις με τους νεαρούς παραβάτες;

Μαθησιακός στόχος Να εξετάσουν αν οι νέοι που έχουν παραβεί τον νόμο πρέπει να τιμωρούνται, και αν ναι, πώς.
Εργασίες μαθητών Να εξετάσουν τους διαφορετικούς παράγοντες που παίζουν ρόλο όταν αποφασίζεται ποια είναι η δίκαιη τιμωρία για ένα έγκλημα.
Υλικά Αντίγραφο της ιστορίας και επιπλέον πληροφορίες για τον/την εκπαιδευτικό.
Μέθοδος Εργασία σε μικρές ομάδες και συζήτηση όλης της τάξης.

Εννοιολογική μάθηση: τρεις βασικές αρχές για το σκοπό της τιμωρίας

Ενώ το μάθημα 2 επικεντρώθηκε στο αστικό δίκαιο, αυτό το μάθημα ασχολείται με το ποινικό δίκαιο, και κυρίως με το αν πρέπει να τιμωρούνται οι νεαροί παραβάτες και αν ναι, με ποιον τρόπο. Το βασικό ερώτημα σε σχέση με την τιμωρία είναι, “γιατί τιμωρία;”. Αυτό το ερώτημα έχει απαντηθεί με διαφορετικούς τρόπους κατά καιρούς, και σύμφωνα με τις αλλαγές στην επιστημονική και φιλοσοφική σκέψη. Έτσι προκύπτουν τρεις αρχές που συνδέονται με τον σκοπό της τιμωρίας.

  1. Ανταπόδοση. Η τιμωρία συνδέεται με την ενοχή και την ευθύνη. Ένα έγκλημα πρέπει να τιμωρείται, και η κοινωνία εκφράζει την αποδοκιμασία της για το έγκλημα. Εδώ περιλαμβάνεται και η αρχή της αναλογίας, προστατεύοντας τον παραβάτη από την υπερβολικά αυστηρή τιμωρία. Ο στόχος είναι η αποκατάσταση της δικαιοσύνης.
  2. Αποτροπή. Η τιμωρία στέλνει ένα μήνυμα στους πιθανούς εγκληματίες της κοινωνίας, αποθαρρύνοντάς τους από το έγκλημα, καθώς ο “πόνος” είναι μεγαλύτερος από το όφελος. Ο στόχος είναι η αποτροπή του εγκλήματος.
  3. Αποκατάσταση. Το έγκλημα εκλαμβάνεται ως κραυγή βοήθειας. Ο παραβάτης χρειάζεται περισσότερο θεραπεία παρά τιμωρία, και ο στόχος είναι να βοηθηθεί να μη διαπράξει άλλα εγκλήματα και να ενσωματωθεί στην κοινωνία.

Τα ποινικά συστήματα σε όλο τον κόσμο διαφέρουν σημαντικά στο πώς εξισορροπούν αυτές τις αρχές τόσο για τους ενήλικες όσο και για τους νεαρούς παραβάτες. Σε γενικές γραμμές, πολλές χώρες δίνουν προτεραιότητα στην αποκατάσταση. Αλλά δεν κινούνται όλες οι χώρες προς αυτή την κατεύθυνση. Στενά συνδεδεμένο με το θέμα της αποκατάστασης είναι και το πού βρίσκεται η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε ενήλικες και νεαρούς παραβάτες. Τα Συμβούλιο της Ευρώπης έχει συστήσει ως όριο την ηλικία των 18 ετών, κάνοντας αναφορά στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού του 1989 (βλ. γενικές πληροφορίες για εκπαιδευτικούς).

Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στις τρεις βασικές έννοιες για την τιμωρία που αναφέρθηκαν παραπάνω. Για ακόμα μια φορά, εφαρμόζεται η επαγωγική προσέγγιση. Οι μαθητές ασχολούνται με μια μελέτη περίπτωσης ενός νεαρού παραβάτη και ανακαλύπτουν τις διαφορετικές αρχές της τιμωρίας, τις επιπτώσεις τους και την ανάγκη για ισορροπία. Ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να κάνει μια σύντομη ομιλία για αυτές τις έννοιες κατά την διάρκεια ή μετά τη συζήτηση στην τάξη.

Αυτό το μάθημα μπορεί να εξελιχθεί σε project και να επεκταθεί για δύο ακόμη μαθήματα. Οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις έννοιες που έμαθαν σε αυτό το μάθημα για να περιγράψουν την ισορροπία που έχει επιτευχθεί στη χώρα τους σχετικά με την ποινική νομοθεσία για τους νεαρούς παραβάτες.

Το μάθημα

Στην αρχή του μαθήματος οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των 4-6. Ο/η εκπαιδευτικός εξηγεί ότι το κράτος δικαίου περιλαμβάνει την αρχή ότι οι δικαστές δεσμεύονται από τον νόμο όταν επιβάλουν μια ποινή σε έναν εγκληματία ή παραβάτη. Σε αυτό το μάθημα, οι μαθητές θα ασχοληθούν με τον τρόπο που πρέπει να συντάσσονται οι νόμοι που αφορούν στους νεαρούς παραβάτες. Θα ακούσουν μια ιστορία για ένα έγκλημα και θα φανταστούν ότι είναι μέλη του κοινοβουλίου που νομοθετεί σχετικά με την ποινή που πρέπει να επιβάλλεται στους εγκληματίες.

Ο/η εκπαιδευτικός λέει την ιστορία και δίνει την ευκαιρία στις ομάδες να αποφασίσουν ποια πιστεύουν ότι θα ήταν μια δίκαιη τιμωρία για τον Tομ. Οι απόψεις των ομάδων παρουσιάζονται στην τάξη.

Στη συνέχεια, ο/η εκπαιδευτικός δίνει ορισμένες επιπλέον πληροφορίες. Μετά από κάθε νέα πληροφορία, οι ομάδες έχουν το δικαίωμα να αλλάξουν γνώμη σχετικά με την τιμωρία που είχαν σκεφτεί αρχικά.

Στο τέλος της δραστηριότητας, ζητείται από τις ομάδες να παρουσιάσουν τις ιδέες τους στην τάξη:

  • Ποια τιμωρία πιστεύετε ότι πρέπει να επιβληθεί; Γιατί;
  • Σας έκανε να αλλάξετε την αρχική σας απόφαση κάποια από τις επιπλέον πληροφορίες; Αν ναι, πώς;

Ακολουθεί συζήτηση σε ολομέλεια με θέμα:

  • Ποιοι παράγοντες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από τη νομοθεσία όταν λαμβάνονται αποφάσεις σχετικά με την επιβολή ποινής σε κάποιον που έχει καταδικαστεί για έγκλημα;
  • Πιστεύετε ότι ο νόμος πρέπει να αντιμετωπίζει διαφορετικά τους νεαρούς από τους ενήλικες παραβάτες; Γιατί ή γιατί όχι;

Ως τελική άσκηση ή εργασία για το σπίτι, οι μαθητές θα σκεφτούν μια περίπτωση που έχουν ακούσει – στην τηλεόραση, στον τύπο ή στην περιοχή τους – στην οποία ένας νεαρός παραβάτης έχει τιμωρηθεί είτε:

α) πολύ σκληρά,  ή

β) πολύ επιεικώς.

Οι μαθητές πρέπει να γράψουν ένα σύντομο κείμενο με το παράδειγμα που έχουν επιλέξει και να το παρουσιάσουν στο επόμενο μάθημα, περιγράφοντας τους παράγοντες που επηρέασαν την άποψή τους. Ένα παράδειγμα θα μπορούσε να είναι σχετικά με κάποιον που είχε τροχαίο ατύχημα οδηγώντας υπό την επήρεια αλκοόλ.

Εσύ φτιάχνεις τον νόμο

Και ο Λέοναρντ και ο Τομ ήταν 15 ετών και πήγαιναν στο ίδιο σχολείο. Γνωρίζονταν πολλά χρόνια, αλλά δεν είχαν ιδιαίτερη σχέση μεταξύ τους.

Μια μέρα χάθηκε το κινητό τηλέφωνο του Τομ και αυτός κατηγόρησε τον Λέοναρντ πως του το έκλεψε. Ο Λέοναρντ είπε ότι δεν το είχε κλέψει, αλλά ότι ο Τομ ζήλευε γιατί εκείνος είχε πολλούς φίλους ενώ ο Τομ δεν είχε κανέναν.

Μετά το σχολείο, πάλεψαν. Ο Τομ έβγαλε μαχαίρι ενώ ο Λέοναρντ ήταν άοπλος. Κατά την διάρκεια της πάλης, ο Τομ χτύπησε τον Λέοναρντ στο πρόσωπο τόσο άσχημα που του άφησε μια ουλή για όλη την υπόλοιπη ζωή του.

Εργασία

Ποια νομίζετε ότι θα ήταν η κατάλληλη τιμωρία για τον Τομ; Συζητείστε το στην ομάδα σας και γράψτε ποια τιμωρία θα έπρεπε να προβλέπει ο νόμος για τέτοιου είδους παραπτώματα.

Επιπλέον πληροφορίες

  1. Ο Τομ είχε ανατραφεί με πολύ αυστηρότητα, και ο πατέρας του τον χτυπούσε συχνά.

Αυτό επηρεάζει τη γνώμη σας για την τιμωρία του Τομ; Αν ναι, πώς; Αν είναι απαραίτητο, αλλάξτε το σχέδιο νόμου που έχετε ετοιμάσει.

  1. Ο Τομ ήταν απομονωμένος στην τάξη και κανένας δεν άκουγε τα προβλήματά του.

Αυτό επηρεάζει τη γνώμη σας για την τιμωρία του Τομ; Αν ναι, πώς; Αν είναι απαραίτητο, αλλάξτε το σχέδιο νόμου που έχετε ετοιμάσει.

  1. Ο Λέοναρντ πράγματι είχε κλέψει το κινητό τηλέφωνο του Τομ, και αυτό που ξεκίνησε τον καυγά ήταν ότι ο Τομ είχε αναφέρει την κλοπή στην αστυνομία.

Αυτό επηρεάζει τη γνώμη σας για την τιμωρία του Τομ; Αν ναι, πώς; Αν είναι απαραίτητο, αλλάξτε το σχέδιο νόμου που έχετε ετοιμάσει.

  1. Ο Λέοναρντ ήταν ο αρχηγός μιας συμμορίας που παρενοχλούσε τον Τομ από καιρό. Η συμμορία είχε επιτεθεί στον Τομ αρκετές φορές, χτυπώντας τον με ξύλα, αλυσίδες και μεταλλικές ράβδους. Αυτό έκανε τον Τομ να έχει εφιάλτες και να φοβάται να πάει ακόμα και στο σχολείο.

Αυτό επηρεάζει τη γνώμη σας για την τιμωρία του Τομ; Αν ναι, πώς; Αν είναι απαραίτητο, αλλάξτε το σχέδιο νόμου που έχετε ετοιμάσει.

  1. Ο Τομ είχε επανειλημμένα κακοποιηθεί από τον πατέρα του ο οποίος του έλεγε ότι ήταν πολύ μαλθακός και έπρεπε να αντιδρά σε νταήδες όπως ο Λέοναρντ.

Αυτό επηρεάζει τη γνώμη σας για την τιμωρία του Τομ; Αν ναι, πώς; Αν είναι απαραίτητο, αλλάξτε το σχέδιο νόμου που έχετε ετοιμάσει.

  1. Ο Τομ έβγαλε μαχαίρι μόνο για να τρομάξει αυτούς που τον φοβέριζαν. Δεν είχε σκοπό να το χρησιμοποιήσει. Είκοσι άλλα παιδιά παρακολουθούσαν το περιστατικό, και όλοι τους τούς παρακινούσαν να παλέψουν.

Αυτό επηρεάζει τη γνώμη σας για την τιμωρία του Τομ; Αν ναι, πώς; Αν είναι απαραίτητο, αλλάξτε το σχέδιο νόμου που έχετε ετοιμάσει.

  1. Ένας εκπαιδευτικός είχε δει ότι ο Τομ είχε φέρει μαχαίρι στο σχολείο δυο μέρες πριν την διαμάχη, αλλά δεν του είπε τίποτα.

Αυτό επηρεάζει τη γνώμη σας για την τιμωρία του Τομ; Αν ναι, πώς; Αν είναι απαραίτητο, αλλάξτε το σχέδιο νόμου που έχετε ετοιμάσει.

Οι μαθητές ορίζουν εκπροσώπους των ομάδων, οι οποίοι θα παρουσιάσουν τα σχέδια των νόμων στην τάξη. Ίσως θεωρείται δεδομένο ότι όλοι γνωρίζουν τα διλήμματα που αφορούν σε αντικρουόμενες καταστάσεις, καθώς και αρχές της δικαιοσύνης όπως οι παρακάτω:

  • Πώς δείχνουμε ότι η κοινωνία αποδοκιμάζει τέτοιου είδους συμπεριφορά;
  • Πώς είμαστε βέβαιοι ότι το σχολείο είναι ένας χώρος στον οποίο απαγορεύεται η βία;
  • Πόσο σκληρά πρέπει να τιμωρήσουμε κάποιον σαν τον Τομ ώστε να αποθαρρυνθούν άλλοι, όπως η συμμορία του Λέοναρντ, σχετικά με τη χρήση μαχαιριού;
  • Η συμπεριφορά του Τομ εκλαμβάνεται ως κραυγή βοήθειας και δεν μπορούσε να απευθυνθεί στην οικογένειά του για αυτό. Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τον Τομ να αισθάνεται πιο χαρούμενος και να μη χρειάζεται να τσακώνεται και να βγάζει μαχαίρια στο μέλλον;

Ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να συνοψίσει τη συζήτηση και να συνδέσει αυτά τα θέματα με τις τρεις αρχές: της τιμωρίας, της αποτροπής και της αποκατάστασης. Κάνοντας αναφορά στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, δίνει έμφαση στην αποτροπή.

Αν υπάρχει χρόνος και ενδιαφέρον, μπορεί να γίνει επέκταση του θέματος. Αν υπάρχει διαφωνία σχετικά με τον τρόπο τιμωρίας, ο διάλογος μπορεί να συνεχιστεί. Αν υπάρχει συμφωνία για αποκατάσταση, μπορούν να μελετήσουν πώς οι νόμοι της χώρας τους λαμβάνουν υπόψη τις αρχές της τιμωρίας, αποτροπής και αποκατάστασης.