Κεφάλαιο 4 – Αντιλαμβανόμαστε τους άλλους

Εισαγωγή

Η εικόνα δείχνει ένα κορίτσι να κοιτάει ένα αγόρι μέσα από έναν μεγενθυτικό φακό. Η εικόνα που δημιουργείται από τον μεγενθυτικό φακό είναι παρόμοια, άλλα όχι η ίδια με το αγόρι στην πραγματικότητα. Το αγόρι δεν ξέρει πώς μοιάζει η εικόνα του. Μπορεί να είναι λανθασμένη ή σωστή, ακόμα και να δείχνει περισσότερες λεπτομέρειες από αυτές που το αγόρι γνωρίζει ή που θα ήθελε να αποκαλύψει. Και οι δύο χαμογελούν, οπότε οι διαφορές μεταξύ αντίληψης και πραγματικότητας δεν φαίνεται να δημιουργούν πρόβλημα. Το κορίτσι χαμογελάει στην εικόνα, αλλά όχι στο ίδιο το αγόρι.

Όλοι κατευθύνουμε τους μεγενθυτικούς φακούς μας, όπως φαίνεται, προς άλλους ανθρώπους, και αποθηκεύουμε τις εικόνες τους στο μυαλό μας. Κρίνουμε τους ανθρώπους από αυτές τις νοητικές εικόνες, οι οποίες αποτελούν την πρώτη ύλη με την οποία δημιουργούμε τα στερεότυπα. Όλοι καταφεύγουμε σε τέτοιες απλουστεύσεις του πολύπλοκου κόσμου, τον οποίο κανένας από εμάς δεν μπορεί να κατανοήσει πλήρως. Αν τα στερεότυπα μετατραπούν σε προκαταλήψεις, ιδιαίτερα αρνητικές, μπορούν να προκαλέσουν αναστάτωση και εχθρότητα στην κοινωνία.

Οι δραστηριότητες, σε αυτό το κεφάλαιο, βοηθάνε τους μαθητές να συνειδητοποιήσουν τις αντιλήψεις και προκαταλήψεις τους σε σχέση με τους άλλους, να αναστοχαστούν πάνω σε αυτές κριτικά, και να τις διορθώσουν, αν είναι απαραίτητο. Το κεφάλαιο αυτό, λοιπόν, εστιάζει στην κοινωνική διάσταση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι αμοιβαίες αντιλήψεις, προκαταλήψεις και τρόποι αλληλεπίδρασης με τους άλλους παρέχουν τη βάση πάνω στην οποία πρέπει να στηρίζονται η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν αρκεί, ωστόσο, η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα να αποτελούν τις καθοριστικές αρχές της κυβέρνησης και του συντάγματος. Οι κοινωνικές και πολιτισμικές τους ρίζες είναι εξίσου σημαντικές.

Σε γενικές γραμμές, οι μαθητές θα κατανοήσουν τη λειτουργία των στερεοτύπων ως προς τη μείωση της πολυπλοκότητας των κοινωνιών και του κόσμου στον οποίο ζούμε. Θα πρέπει, επίσης, να κατανοήσουν πως τα στερεότυπα μπορεί να είναι επικίνδυνα, σπέρνοντας τον σπόρο της εχθρότητας σε μια κοινωνία. Αυτό μπορεί να συμβεί, ιδιαίτερα όταν συναντούμε ανθρώπους που είναι ξένοι και μας προκαλούν συναισθήματα φόβου. Η εκπαίδευση βοηθάει τους ανθρώπους να εντοπίζουν τις προκαταλήψεις και τα παραπλανητικά στερεότυπα, και να τα διορθώνουν.

Οι μεγαλύτεροι μαθητές μπορούν, επίσης, να κατανοήσουν πως οι αντιλήψεις και οι προκαταλήψεις μας τελικά συμβάλλουν σε μια κουλτούρα που είτε υποστηρίζει είτε υπονομεύει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα σε μια κοινότητα. Κυριολεκτικά, η δημοκρατία αρχίζει με εμένα, και σένα.