NASTAVNA JEDINICA 2: RAZLIČITOST I PLURALIZAM – Kod kuće u Evropi

Nastavna jedinica 2: Ključni koncept– „Različitost i pluralizam” (za osnovni nivo)

Osnovne informacije za nastavnike: koji su tragovi Evrope prisutni u svakodnevnom životu učenika?

Učenici na nivou osnovne škole imaju različitu percepciju vremena i prostornih odnosa nego odrasli. Stoga, kada se razgovara o Evropi kao temi u osnovnoj školi, nužno je pronaći za to doba adekvatne dodirne tačke gdje didaktički koncept evropskog učenja može da se razvije. Koncepti prostora i odnosa drugačiji su od onih za učenike na nivou srednje škole, prethodno znanje učenika, njihovi trenutni stavovi prema Evropi i njenim interesima, kao i drugačiji načini na koje sakupljaju informacije – sve je to nešto što bi nastavnik trebao prethodno da razmotri. Na koji način učenici u osnovnoj školi uče o Evropi? Pritom ne smijemo smetnuti s uma da je jedno od ključnih pitanja obrazovanja za demokratiju i ljudska prava prema Evropi pitanje: Šta je to evropski identitet? Obrazovanje za demokratiju i ljudska prava nije nacionalni koncept. To je koncept koji se bavi pitanjem kako ljudi žive u različitim kontekstima: u kontekstu porodice, susjedstva, razreda, škole, regije, zemlje, i u kontekstu Evrope.

Kada razmatramo stvarnost života učenika, postaje jasno da današnji osnovnoškolci odrastaju s međunarodnom i stoga evropskom dimenzijom u njihovom svakodnevnom životu. što imaju priliku da doživljavaju u kontekstu internacionalnosti, multikulturalizma i višejezičnosti u raznim kontekstima:

• kroz zajednički život sa djecom iz različitih naroda i kultura (u vrtiću, školi, mjestu u kojem žive);
• kroz međunarodne proizvode;
• kroz evropske i međunarodne reference u medijima koje učenici koriste (knjige, časopisi, televizija, CD-i, internet, itd);
• kroz putovanje.

Većinu tih konteksta učenici od malena uzimaju zdravo za gotovo i usvajaju ih nesvjesno. Na primjer, učenici nijesu svjesni porijekla jela kao što su spaghetti, pizza i croissant, jer još nijesu aktivno iskusili spori postupak integracije prava potrošača unutar Evrope. U isto vrijeme, stereotipi i pojednostavljeni stavovi raznih dijelova našeg kontinenta konstantno se pojavljuju u medijima. Za učenike, ti stereotipi mogu da postanu prvo „saznanje“ o Evropi koje je na neki način postalo „prihvaćeno“. U stvarnosti, to su stavovi ili subjektivna uvjerenja prije nego stvarno znanje.

Stoga se osnovnoškolci ne mogu posmatrati kao tabula rasa kada se govori o Evropi. Ono što podučavanje o Evropi može dodati jeste dimenzija sortiranja, sistematizovanja, proširivanja i objektivizovanja bilo kojeg prethodnog znanja. Nastavni proces stoga treba da bude usmjeren na razmišljanje o trenutnim stereotipima, predrasudama i mišljenjima, kao i fokusiranje na podizanje svijesti o multikulturalnom, višejezičkog i, samog po sebi, raznolikog ali ravnopravnog evropskog društva.

U poređenju sa srednjoškolskim nivoom, podučavanje i učenje o Evropi u osnovnoj školi mora se aktivno iskusiti i živjeti. Podučavanje treba da obuhvativrlo otvoren pristup koji naginje prema dvije disciplinarne dimenzije – ciljno neutralno i idealno – i koje koristi vrlo konkretne primjere iz svakodnevnog života učenika. Za ovo starosno doba, stvarna komunikacija i prijateljstvo jesu centralne didaktičke dimenzije za učenje i podučavanje. Tamo gdje grupa uključuje učenike sa migracijskom komponentom, to se može iskoristiti kao polazište za podučavanje i učenje o Evropi i njenim stanovnicima.

Cilj obrazovanja za demokratiju i ljudska prava jeste razvoj kompetencija u tri oblasti. Ova nastavna jedinica ima sljedeći profil kompetencije:

Nastavna jedinica 2: Različitost i pluralizam

Kod kuće u Evropi
Koji su tragovi Evrope prisutni u svakodnevnom životu učenika?