Наставна единица 8 (Основно училиште, 8 одделение) – Детските права темелно истражувани!

А    Грубо планирање

Б    Основа и цели на учење

Човековите и детските права остануваат само зборови запишани на хартија доколку не добијат конкретно значење и важност во реалниот живот на луѓето. Затоа, тие мора да бидат разбрани и ставени во врска со конкретни искуства. Со други зборови: овие права мора да се применат во секојдневието на човекот и нивното прекршување да се обелодени и јавно да се осуди.

За да се разберат детските права, учениците мора да станат активни и да работат со нив. Само да слушаат или да читаат за овие права не е доволно. Децата и младите да се доведат до активна анализа на правата на децата не е цел само на оваа наставна единица, туку и на целокупниот прирачник.

Во врска со поимот „детски права“ кој предизвикува одредена иритација кај младите, треба да се каже следново (за да се комуницира и со младите): Се разбира дека на авторите на Детските права како и на сите други возрасни им е јасно дека има разлика помеѓу деца и млади. Сепак детските права важат и за младите, барем до нивната 18 година од нивниот живот. Младите треба да разберат дека детските права (и покрај нивното малку несоодветно име) им испорачуваат инструмент за да не владее неправедноста и да се бара праведност. Со потпишувањето на Конвенцијата на детските права, секоја држава се обврзуваа да ги чува овие права со сите средства кои ѝ стојат на располагање. Ова значи дека на процесот на чување и спроведување на овие права му се придава голема тежина, во што се вбројува и поддршката на деца и млади при барање на нивните права.

Со наставниот проект за 8. одделение бараме децата да ги продлабочат нивните знаења за Конвенцијата на детските права, при што истражуваат конкретни случаи во кои се применуваат односно повредуваат детските права. Како можна и дополнителна цел на проектот која има смисла може да се најави изложба на плакати за различни детски права. Секој плакат се состои од различни елементи: опис на содржината, анализа, сликовит пример и илустрација за соодветното детско право. Со тоа се потпомага како аналитички, така и креативен пристап кон тематиката.

Од дидактичи аспект гледано, изложбата испорачува прилика и мотивација да се занимаваме подлабоко со одреден член од Конвенцијата. Може да се замисли,  наставниците од другите одделенија да формираат жири кое ќе ги избере најубавите плакати и ќе додели мала награда (на пр. кино влезници, ваучери за книги).

Локалните или меѓународните примери треба да потекнуваат од различни печатени медиуми, кои што беа донесени од учениците на училиште или од прилози кои ги истражиле на интернет. Истражувањето во различни медиуми претставува централен момент во оваа наставна редица кое има и одредена медиумско-педагошка корист. Без кооперативно учење т.е. без интензивна работа во мали групи, учениците нема да ги постигнат нивните цели. Ова е друга наставна цел на овој проект.

Проектот се протега преку четири активности кои формираат  целина и не можат прецизно да се разграничат. Во рамките на групата учениците треба да добијат прилика да работат според нивниот сопствен временски план.

Во поглед на изложбата која е од предност да се одржи на меѓународниот ден на Детските права (20. ноември) се препорачува да се започне со проектот на крајот од октомври/почетокот на ноември.

В    Клучни прашања за рефлексија на осмата наставна единица

Потребни материјали

• Големи листови хартија (А2, за плакати)
• Хартија во разни бои
• Фломастери
• Ножици
• Лепило
• Стари списанија и весници
• Слики и фотографии
• Текст од Конвенцијата за правата на детето (види прилог; според нивото на одделението подобро во издание поедноставено од наставникот или канадското издание „Кажи со право!“, види прилог), една копија по ученик
• Опис на задачата, една копија по група (види активност 2)

Г    Микро планирање

Активност 1

Информативен вовед, преглед од страна на наставникот за следните четири активности. Учениците од одделението треба да разберат дека ќе се занимаваат со детските права, ќе направат продлабочени истражувања и на крајот ќе се изработи плакат со кој ќе се претстават детските права, кој (според договор) ќе учествува на натпревар. Може да има смисла на почеток да се актуализира досега стекнатото знаење за детските права.

Разделување на копии од Конвенцијата за детски права од 1989 (види прилог). Во зависност од нивото на одделението подобро е да се работи со поедноставена и скратена форма на канадската „Кажи со право!” (види прилог) од страна на наставникот. Од директно  значење  за учениците се ионака само максимално 42 од 54 члена. Задача: Прочитајте го целиот текст (може евентуално и претходно да биде совладано како домашна задача). Изберете три члена кои ги сметате за особено важни.

На една листа со броевите на одделни членови подготвена од наставникот, учениците  обележуваат кои три членови ги дефинирале како особено важни. Пребројување на резултатите; изготвување на листа на која членовите ќе бидат подредени според тоа колку често биле избрани од учениците.

Разговори во одделението на темата, модерирани од страна на наставникот. Импулси:

• Како дојдовте до приоритетите, кои беа вашите мотиви при изборот?
• Дали овој избор на членови ја отсликува ситуацијата на децата и младите кај нас или на што првенствено се однесува?
• Можете ли да препознаете еден пример или принцип?
• Кои елементи беа изоставени?

Активности 2 и 3

Формирање на групи од по тројца. Методски варијанти:

а) по принцип на случајност (броење 1 – 2 – 3);

б) според избор на учениците при што секако треба да се земат во предвид  динамичките аспекти на групата и евентуално да се прифатат (аутсајдери итн.)

в) по налог на наставникот, врз основа на транспарентни критериуми.

Секоја група си определува име на групата и одредува временски менаџер, менаџер за материјалите и еден координатор. Соодветните задачи се запишуваат горе на лист А2, кој што се закачува во училницата и на кого подоцна (како плакат) се документираат останатите чекори за работа.

Во меѓувреме, наставникот ги откачува од таблата десетте членови за кои се определиле најголем број ученици и ги поставува на масата покриени. Координаторите на групите избираат по принцип на случајност еден член и го добиваат описот на задачата (види задача):