2 – Fletë pune 2: Si mund të mbështes nxënësit në gjykimin e çështjeve politike?

Objektivi kryesori EQD/EDNJështë t’umundësojë nxënësvepjesëmarrjen nëkomunitetin e tyredhenë politikë. Për të ndërmarrë veprimenëkëtë mënyrë, nxënësit duhet të dinëse çfarë duantë arrijnë; objektivat dhe strategjitëepjesëmarrjespolitike bazohen në analizëndhe gjykimin.
Si munden mësuesite EQD/EDNJ të mbështesinnxënësit e tyrenëgjykimine çështjevepolitike? Nxënësit gjithmonëgjykojnëçështjet dhevendimet, ndoshtaemocionalisht, ndoshtaintuitivisht. Nëse është kështu, si do të mundennxënësit të zhvillojnënjë qasje më reflektuese ndajgjykimitpolitik? 

Cilatkritere janëtë përshtatshmepërgjykiminpolitik?

I njëjti rast i përdorur tashmë në seksionin e mëparshëmtë Fletëve të Punësështë përdorursi shembullpër tëdemonstruar se sikriteretnëgjykiminpolitik mundtë konkurrojnë dhe të baraspeshojnë  njëri-tjetrin. Duke përdorur tënjëjtin rast, dy dosjet e punëstregojnë se sinjë temëpolitike mundtë analizohetnga këndvështrime të ndryshme. Gjykimipolitikfokusohet nëdimensionineçështjeve politike(shihdosjen e mësipërme të punës), duke u futur edhe më nëthellësi.

Një studim rasti

Kjo historirasti është e sajuar, porndoshtamjaft tipikepërdiskutimet për  reduktimine shpenzimeve publikenë kohë tërecesionit ekonomik. Si duhet të gjykohet kjoçështje?
Qeverisja vendoreduhettë bëjë të pamundurënpër të arriturdy objektivaqë janë të vështirapër t’u arriturnë të njëjtën kohë.

1. Familjet metë ardhura të ulëtakanë nevojë për mbështetje; kjo nënkuptonsenjësasi e caktuare buxhetitështë e rezervuar përpërfitimefamiljare.
2. Qeveriaduhet të shqyrtojëproblemin erënies së të ardhurave nga taksatnëperiudhërecesioniekonomik;kjongre pyetjen deri nëçfarëmase duhet të reduktohen shpenzimet, duke përfshirë edhe përfitimetfamiljare.
   

Objektivat janënëkonflikt menjëri-tjetrin, sepse mënyrae arritjes së tyre përjashton reciprokishtnjëri-tjetrin. Ndërsai parikërkon shpenzime, i dyti kërkonkursim. Mënyra për t’ia dalë –financimi ngaborxhi–ka pasoja seriozetë padëshiruara. Ajo siguronlehtësimafatshkurtër, porpagesat e interesit, pluspagesa mbrapsht e kreditimit, ka tendencë t’i marrë frymënfinancave publike. Për më tepër,financimi me kreditëmundtë shtojë inflacionin.

Dykriteret bazë përgjykimin e vendimeve politike

Në një shtetdemokratik, jovetëmliderët politikë, poredheqytetarët duhettë gjykojnëalternativat nënjë vendimmarrje.Vetëmatëherështetasitdo të jenë në gjendjetë mbështetin ose të kundërshtojnëvendimet e marra ngaqeveria.

Nemund takuptojmëgjykiminpolitiksi një proces të menduarikonstruktivistqë i ngjannjë debati tëbrendshëm. Folës të ndryshëm të brendshëmpropozojnëvleratose parimetqëçojnë nëvendime tëndryshme. Individi është si njëgjyqtari cili i dëgjontëgjithë palët, i vë në baraspeshëose vendos përparësinë e argumenteve të tyredhepastaj merr njëvendimqë hapnjë rrugëveprimi.Nemund tëimagjinojmënjë debatidealtë tipittë brendshëm për  çështjet politike rreth përkrahjeve familjaresi kjo.

Folësi i parë

Komunitetiynë është ipërkushtuar përtë drejtat e njeriutdheka integruarshumë prej tyrenëkushtetutën tonë. Atopërfshijnëtë drejtën e shkollimit dhetë drejtën për një standardtë përshtatshëm jetese.  Familjet gëzojnë nëveçantimbrojtjen eshtetit.Familjet i shërbejë shoqërisësinjë e tërë, duke marrë përgjegjësinë përedukimin ebrezit të ri. Prandaj,ne jemi tëdetyruar që të kujdesemi, veçanërishtpër familjet me të ardhura të ulëta. Për këtë arsye, unëkërkoj qëpagesapërbiletate autobusit të shkollëstë mbetet e paprekur, veçanërishtnëkëto kohë të vështira.

Folësi i dytë

Marrja e përgjegjësive përkomunitetindo të thotësene duhet tëidentifikojmë problemetdhe rreziqetqënakërcënojnëdhe të sigurohemise do t’i zgjidhim ato. Nëperiudhën afatmesme, nenukmund të shpenzojmëmë shumëse sa kemifituar. Nësetë ardhurat tona nga taksat ulen, po ashtu duhet të veprojmë edhe me shpenzimettona. Ne jemi duke i bërënjë nder familjeve nëse i financojmë përkrahjen nëpërmjetkredive. Të gjithë ata, dheveçanërishtfëmijët e tyre, duhettë paguajnëpjesën e tyre, plus interesin. Një zgjidhjeefikaseeproblemeve tona financiaredo t’i shërbejëtë gjithëve.Prandajunëkërkoj qëshpenzimettë reduktohennë masën që të mundtë shmangen shpenzimete kreditimeve, dhe i kërkojfamiljeve që të kontribuojnë me pjesën e tyre.
Folës të tjerë mund tëmarrin “fjalën si të brendshëm”, duke shprehurpikatë mëtejshmethemelore.Njëfolësi tretë, për shembull, merr në konsideratëndikimine dëshiruardhe tëpadëshiruarafatgjatë tënjë vendimi, për shembull, në aspektin eqëndrueshmërisë. Cili është ndikimi për  planet, interesatdhe kushtet e jetesës të brezit të ardhshëm, nërritjen ekonomike, ose nëgrupet shoqërorenë fund tëshkallës sociale?

Dykëndështrimet bazë tëgjykimitpolitik

Dy folësite parëargumentuanpërkuptime tëndryshme tëpërgjegjësisë.

Përkufizimi i folësit të parë për përgjegjësinëishtenormativ, i bazuar nësistemin e vleravetëtë drejtave të njeriut. Varfëria ështënjë shkelje e rëndëedinjitetit njerëzordhe,për këtë arsye,shtetinukduhettë zvogëlojëmbështetjen përfamiljet metë ardhura të ulëta.

Përkufizimi i folësit tëdytë për përgjegjësinënukishte i bazuar në vlerat, por i bazuar në qëllimin. Zgjidhja e efikasitetit të një problemi urgjentështë i rëndësishëmdhe asnjë tabu nuk është e pranueshmepër t’u shkëputurnga kjo përparësi.
Folësi i tretë trajtoi të dyja aspektet të lidhura me pasojatafatgjata tënjë vendimi.
E thënë me pak fjalë, njerëzit duantë trajtohensinjerëzngaautoritetdhe të kenë të drejtën e fjalës për mënyrën se si po drejtohet vendi(folësi iparë)dheduan të qeverisenmirëdhe me efikasitet(folës i dytë).
Diskutimetmund të çojnë nënjë rrugë pa krye, në qoftë sefolësit përdorin pika të ndryshme referimi, siç janë vlerat dheqëllimet.Të dypikatjanë të justifikuaranëmënyrën e tyre, poratonuk janë të lidhura, po të mosi lidhimne me anë të gjykimit.

Gjykimipolitiknë orët e EQD/EDNJ

Nëshkollë, nxënësit ushtrojnëlirinë e tyre tëmendimit dheopinionit.32 Nxënësit që kanëdëgjuardebatin etyre të brendshëmjanëtë lirënëvendimin e tyre. Mësuesinukduhet tëndërhyjësi folës tjetër nëkëtëproces tëgjykimitdhetë japëmendimine tijnë lidhje me vendimin“e drejtë”33; në politikat demokratike, askush nukzotëronstandardetabsolute tëgjykimitpër të përcaktuarvendimin e duhur.Në veçanti, mësuesinukduhet të bëjë moralose të nxisënxënësitpër të ndërmarrë veprimenënjë mënyrë të caktuar ose edhe për të ndërmarrë veprime konkrete.Kjombetet në dorë të nxënësve për të vendosur, jo të mësuesit.
Nxënësit janëtë lirënëzgjedhjen e kritereve të tyre. Duke reflektuar për  gjykimine tyre politik, ataduhet tëbëhen të vetëdijshëm përto.Kyështë njëhap i madh përpara, në krahasimmegjykimet që bazohen nëemocione ose në intuitë(“e mirë” dhe“e keqe”). Në një niveledhe më tëavancuar,atamund të japinarsye përzgjedhjen e kritereve të tyre.
Megjithatë, nxënësit duhet të kuptojnësenë politikëduhet të merrenvendimedhe,në fakt, edhe mosgjykimitë çonnë një vendim.Prandaj, nukështë e mjaftueshme vetëm të dëgjohetdebati i tyre i brendshëmdhe largimi i folësvepavendosur për vendimin që duhet marrë. Në thelb, kur merren në konsideratëobjektivakontradiktore,siç është rasti më sipër, nxënësit  mund:

• t’u japim përparësi, domethënë,të vendosinpër të vazhduarndihmatfamiljareose të miratojnë njëpolitikë të shtrënguar të shkurtimeve tëshpenzimeve;
• të arrijnë një kompromis: në këtë rast, kjodo të shkonte nëshkurtimetë buta për përkrahjen familjaredhe shpenzime tëmoderuara për kredi; dukemenduarmëme kujdesse si të shpenzohetnjë buxhetmë i vogël,nëmënyrë të tillë që ata qëndihmojnëmë shumë edhe të kenë mundësi të marrin diçka, i jep detajeve teknikemë shumë rëndësi nga këndvështrimi itë drejtave të njeriut.

Metoda të ndryshme, porjotë gjitha,mbështetin nxënësit nëtë menduaritme kujdespërçështjet egjykimitpolitik.Atopërfshijnë:

• seanca plenare–të menduaritkritik, debate dhediskutime;
• punën me shkrim, e shoqëruar mepërgjigjetnga mësuesi;
• të nxënit e bazuar në detyra të ndjekurnga njëfazë e detajimitdhe e diskutimeve.

Temat e zgjedhura nga mësuesiduhet të lejojnëzgjedhjebindëse për pikëpamjet e diskutueshmedhetë jenëbrenda mundësivetë nxënësve, pra jo shumë tëndërlikuara. Çështjet aktualengjallininteres te nxënësit dhe mësuesit, porjanë më të vështira për t’u trajtuar,sepsetë dyja palët në këtë rast veprojnë sipionierë.

30.Protocol to the European Convention on Human Rights (20 March 1952), Article 2.
31. Universal Declaration of Human Rights (10 December 1948), Article 25.
32. Convention on the Rights of the Child (20 November 1989), Articles 13, 14; European Convention on Human Rights (4 November 1950), Articles 9, 10.
33. See the workfile on the EDC/HRE teacher’s professional ethics in this volume.